In iedere editie van DURF! laat een andere Brammer zijn of haar licht schijnen op het thema van die uitgave. Deze keer is dat Brammer Anoek over het thema privacy.
Een bijzonder moment met je vrienden op een late zomeravond, een groot gevecht na een voetbalwedstrijd of de sociale contacten van een corona patiënt van de afgelopen week. Allemaal momenten die je wel eens terug zou willen zien op beeld. Want wat is er gezegd, wie begon nu eigenlijk en wie was er allemaal bij?
Voor de gemeente Oss ben ik bezig met de invoer van bodycams voor de handhavers op straat. Het primaire doel is niet alles vastleggen wat er gebeurt, maar het veiligheidsgevoel van de handhavers vergroten. En daar dragen bodycams aan bij, zo blijkt uit onderzoek. Het idee is namelijk dat mensen, wanneer ze het idee hebben gefilmd te worden, zich beter aan de geldende (sociale) norm houden waardoor situaties minder snel escaleren.
Handhavers mogen met deze bodycams niet preventief filmen, al kan dat heel verleidelijk zijn. Bijvoorbeeld als ze een verdacht persoon in de buurt van een huis of winkel zien lopen, of veel mensen zich verzamelen op een groot evenement. Camera’s mogen enkel wanneer de situatie daarom vraagt ingeschakeld worden en alleen nadat dit uitdrukkelijk gemeld is door de betreffende handhaver. Bovendien zijn er, wanneer er beelden worden gemaakt, strikte richtlijnen over het opslaan en gebruiken van deze beelden.
Beelden
De veiligheid van de handhaver staat dus voorop. Maar toch is het een mooie bijkomstigheid, die beelden. Overheden kunnen deze namelijk ook goed gebruiken in sommige gevallen. Voor het opsporen van verdachten of als bewijsmateriaal in een zaak bijvoorbeeld. Veel mensen zullen het met me eens zijn dat dit geen té grove schending van de privacy is. De gefilmde mensen zijn immers gewaarschuwd en zij worden verdacht van het overtreden van de wet.
Anders wordt het wanneer het gaat over politiecamera’s die in publieke ruimtes hangen, of om camera’s van particulieren of bedrijven. Denk hierbij aan beveiligingscamera’s of interactieve deurbellen. Deze camera’s mogen eigenlijk niet de openbare ruimte filmen, maar dat gebeurt vaak wel. De politie kan ook deze beelden vorderen, terwijl mensen zich niet bewust waren dat ze gefilmd werden. En deze beelden kunnen ook steeds beter geanalyseerd en herleid naar de personen die er op staan. Software gespecialiseerd in gezichtsherkenning neemt namelijk serieuze vormen aan.
Hellend vlak
Privacy-organisaties waarschuwen daarom voor een hellend vlak: niemand wil in een wereld leven waarin je permanent gesurveilleerd kunt worden. Mij doet het denken aan een aflevering van de Britse serie Black Mirror. In de aflevering ‘the entire history of you’ wordt een wereld geschetst waarin mensen door middel van een implantaat videobeelden van alles om hen heen opslaan en onbeperkt terug kunnen kijken. Natuurlijk heeft dit veel voordelen, denk aan het ophalen van mooie herinneringen en een onuitputtelijk archief van mensen die je ooit ontmoet hebt of situaties waarin je je bevonden hebt. In de aflevering komt echter vooral de schaduwzijde naar boven van het opnemen en opslaan van alles wat je ziet. Dit lijkt misschien een fictieve wereld die nooit werkelijkheid zal worden, maar de eerste stappen hiervoor zijn weldegelijk gezet.
Misschien wordt de situatie in Europa over een tijdje net als in China, waar ze het niet zo nauw nemen met de privacy van burgers. Daar worden camera’s met gezichtsherkenning niet alleen ingezet voor surveillance, maar ook in apotheken en de universiteit. Zo kunnen studenten door gezichtsherkenning al gecontroleerd worden op in slaap vallen tijdens college en ongepaste kleding dragen in de slaapvertrekken. In de Chinese stad Shenzhen gaan ze nog iets verder. Voetgangers die daar onder het oog van de camera vijf keer een rood licht negeren, worden op een zwarte lijst geplaatst. Hierdoor is het niet meer mogelijk een lening voor een auto of huis af te sluiten in die stad.
Oké, ik merk dat ik een beetje doordraaf, zover is het in Nederland (nog) niet. Maar misschien is het wel een eerste stap, die bodycams in Oss. En is privacy in openbare ruimtes sowieso een illusie. Als bodycams, beveilingscamera’s of camera’s van mobieltjes niet registreren waar je bent, dan doet Google het wel. Geen probleem voor mij. Als ik maar niet gefilmd word als ik wc-papier hamster.
Bronnen
https://www.nrc.nl/nieuws/2019/09/11/als-ik-weet-dat-ik-word-gefilmd-let-ik-tenminste-op-a3973037
https://www.rtlz.nl/tech/artikel/4989296/eu-overweegt-verbod-op-gezichtsherkenning-op-straat
Geef een reactie